Türk Hava Kuvvetleri 1970’li yıllarda önemli “Phantom” kullanıcılarından biri olmuştur. THvKK’lığı bir kısmı yeni sipariş, bir kısmı da diğer NATO ülkelerinden transfer olarak toplam 236 “Phantom”a sahip olmuştur, Bunlardan 182’si F-4E’dir
Yunanistan’ın F-4’ler satın almak temayülünde olması neticesinde Türk Hükümeti de harekete geçmiş, 1972’de TBMM’de kabul edilen 1601 sayılı yasa ile FMS (Foreign Military Sales-Yabancı Askeri Satışlar) çerçevesinde “Peace Diamond I” projesi ile 40 adet F-4E/RF-4E satın almayı kararlaştırmıştır.
“Phantom” eğitimi görmek üzere 8’i pilot, 4’ü SSO subayı, 2’si bakım, 1’i elektronik subayı ve 86’sı çeşitli branşlardan oluşan astsubay olmak üzere toplam 101 kişilik kafile iki grup halinde ABD’ye gitmiştir. İlk kafile 13.10.1973’de, ikinci kafile ise 03.07.1974’de hareket etmiştir. 15.08.1974’de de 1. Ana Jet Üs (Eskişehir)’de bir yurtiçi eğitim merkezi kurulmuş ve faaliyete başlamıştır.
İlk iki “Phantom” (seri no. 73-1016 ve 73-1017) USAF pilotları tarafından 30.08.1974 tarihinde 1. Ana Jet Üs’se getirilmiştir. F-4E’lerin gelişi ile birlikte yeni bir subay sınıfa ihtiyaç duyulmuştur. Başlangıçta Sistem Silah Operatörü “SSO” daha sonraları Sistem Silah Subayı “SSS” olarak adlandırılan bu subayların yetiştirilmesi için 113. Filo ve Şimşek Kıt’a bünyesinde yetiştirme programı uygulanmış, Şimşek Kıt’a 1977’de lağvedildikten sonra bu görev Malatya-Erhaç’taki 7. Ana Jet Üs bünyesinde bulunan 171. Filo’ya devredilmiştir. Bu görev şu anda Konya’daki 3. Ana Jet Üs bünyesinde bulunan 131. Filo tarafından yerine getirilmektedir.
Kıbrıs Barış Harekatı nedeniyle ABD ambargo uygulamaya başlayınca 1974’de gelen uçak sayısı 8 adet F-4E ile sınırlı kalmıştır. Bunlardan dördü 112. Filo’ya, diğer dördü de 113. Filo’ya teslim edilmiştir. 8 Ocak 1975’ten itibaren teslimata tekrar başlanmış, gelen “Phantom”lar 6. Ana Jet Üs’deki 161. Filo’ya tahsis edilmiştir. Ancak bu filonun bilahare F-16C’lerle donatılması üzerine “Phantom”lar, F-5A’ların yerini almak üzere 7. Ana Jet Üs’deki 171. ve 172. Filo’lara devredilmiştir.
1977 yılında “Peace Diamond II” dahilinde, 32 adet F-4E ve RF-4E’yi kapsayan ikinci bir sipariş açılmıştır. Bu partide gelen uçaklar 1. Ana Jet Üssü’nde bulunan 111. , 112. ve 113. Filo’ları donatmak ve mevcut F-100’leri değiştirmek üzere kullanılmıştır. RF-4E’lerin tamamı 113. Filo’ya RF-84F’lerin yerini almak üzere verilmiştir.
“Peace Diamond III” kapsamında 16 USAF F-4E “Phantom”u 1981 Haziran’ından itibaren teslim alınmış, bu uçaklar yeni kurulan 172 Filo’nun donatılması için kullanılmıştır. 1984 ortalarında da “Peace Diamond IV” çerçevesinde USAF’dan 14 adet F-4E daha gelmiş ve bu uçaklar yedek olarak çeşitli “Phantom” filolarına dağıtılmıştır.
USAF’tan emekliye ayrılan 40 adet F-4E de “Peace Diamond V” Haziran-Kasım 1987 arasında THvKv’lerine teslim edilmiştir. Bu uçakların bir kısmı Konya’daki 3. Ana Jet Üs’deki 131. ve 132. Filo’lardaki F-100D’lerin değiştirilmesi için kullanılmış bakiye de diğer filolara yedek olarak dağıtılmıştır.
Türkiye’nin Körfez Savaşı’nda ABD’yi desteklemesi neticesi Türk Hava Kuvvetleri’ne “Peace Diamond VI” dahilinde USAF’dan çıkmış 40 “Phantom” daha verilmiştir. Bu uçakların sevkiyatı 25 Mart 1991’de başlamış ve 112. ile 172. Filo’nun yeniden teçhizi için kullanılmıştır. 1992 – 1994 arasında da Luftwaffe’den emekliye ayrılan 32 adet RF-4E Türkiye’ye hibe edilmiş ve bu uçaklar da 113. Filo’ya tahsis edilmiştir. Aynı şekilde 173. Filo da bu uçaklarla donatılmış, filoda mevcut F-4E’ler de 172. Filo’ya transfer edilmiştir. 172. Filo’daki F-4E’ler de 171. Filo’ya transfer edilmiştir. Bunun neticesi 171. Filo kara taarruz, 172. Filo önleme ve 173. Filo da foto-keşif görevlerini üstlenmiştir.
RF-4E, F-4E’nin foto-keşif görevi yapabilen varyasyonudur. 1978’den itibaren Türk Hava Kuvvetleri’nin en önemli keşif unsurlarından biri olmuştur. THvKv’leri bir kısmı yeni sipariş, bir kısmı da diğer NATO ülkelerinden transfer olarak toplam 236 F-4E ve RF-4E’ye sahip olmuştur. Bunlardan 54’ü RF-4E’dir.
Luftwaffe’den emekliye ayrılan 46 adet RF-4E Türkiye’ye Alman kredisi ile verilmiş, 1992 – 1994 arasında teslim edilmiştir. Bu uçaklar 113. Filo ile 173. Filo’ya teslim edilmiştir. 173. Filo’da mevcut F-4E’ler de 172. Filo’ya transfer edilmiştir.
5000’inci F-4E “Phantom” 77-0290 seri numarası ile şu anda 112. Filo’da görev yapmaktadır.
Türk Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan 54 adet F-4E’yi modernize etmek ve ömürlerini uzatmak için iki firmadan teklif aldı. Bu firmalardan biri Luftwaffe F-4F ICE geliştirme programını gerçekleştiren Daimler Benz Aerospace ile İsrael Aircraft Industries IAI idi. 600 milyon ABD Dolarlık kontrat IAI’ye verildi. Kontrat gereğince ilk 26 uçağın geliştirilmesi İsrail’de, bakiye 28’inin ise Türkiye’de yapılması kabul edilmişti. Türkiye’de yapılacak işlemler için her türlü kit IMI tarafından temin edilecekti.
İlk iki uçak (73-1025 ve 73-1032) 27 Şubat 1997’de İsrail’e götürülmüştür. İlk uçağın (73-1032) geliştirilme ve ömür uzatma işlemleri tamamlanarak 11 Şubat 1999’da ilk tecrübe uçuşunu gerçekleştirmişdir. İlk teslimatlar 27 Ocak 2000’de yapılmıştır ve geliştirme-ömür uzatma işlemleri 2003 yılına kadar sürecektir.
F-4E/2020’lere ilk önerilen Norden APG-76 radarı yerine Lavi için geliştirilen Elta Electronics firmasına ait ELO/M-2032 takılmıştır. Kaiser/E1-OP geniş açılı HUD ve pilot için HOTAS da yapılan yeniliklerden bazılarıdır. Astronotik hava data bilgisayarı, Elsra SPS-100 ve Elta pasif/aktif elektronik savaş sistemleri ile GPS INS sistemleri de monte edilmiştir.
Gövdede yapılan temel değişiklikler ise malzeme yorulmasına karşı yapısal elemanların güçlendirilmesi, kabloların tümünün yenilenmesidir.
Bu değişiklikler ile uçağın ömrü 2020 yılına kadar uzatılmaktadır. İlk gelen “terminator”lar 1. Ana Jet Üssü’ndeki 111. Filo’ya tahsis edilmiştir.
Crew/mürettebat: 2, engines/motorlar: 2 x General Electric J-79-GE-15, thrust/itiş gücü: 75.46 kN/ea. , Wingspan/kanat açıklığı: 11,68m. Length/boyu: 17,71m. Height/yükseklik: 4,99m. Max take-off weight/azami kalkış ağırlığı: 26,886kg. Max speed/azami hız: 2,310km/h. Cruising speed/seyir hızı: 974km/h. Range/menzil: 2,888km. Ceiling/tavanı: 18,100m. Armament/silah donanımı: Up to 7,230kg of externally carried nuclear or conventional bombs, rockets, missiles, or 20mm cannon pods in various combinations including 4 x AIM-9 “Sidewinder” & 4 x AIM-7 “Sparrow” AA missiles/ 7,230kg’a kadar nükleer, konvansiyonel bombalar, roketler ve 20mm top podu dahil değişik kombinasyonlar(4 x AIM-9 “Sidewinder” ve 4 x AIM-7 “Sparrow” AA güdümlü füze dahil).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder