TÜRKİYENİN İLK PİLOTU FESA EVRENSEV (1878-1951)

Fesa Evrensev 1878 yılında İstanbul Gedik Paşa’da doğdu. Galatasaray Lisesini bitirerek Harp Okulu’na girdi. 1899 yılında Süvari Teğmeni olarak mezun oldu.

Süvari Dairesinde hizmette bulunduğu sırada , 1911 yılında orduda pilot olmak için eleman arandığı sırada Yüzbaşı olan Fesa Bey, aday olarak başvurdu. Yapılan sınavı birincilikle kazanarak Fransa’ya uçuş eğitimine gönderildi. 1912 yılında yurda döndüğünde Türk Silahlı Kuvvetlerinin 1 numaralı uçuş brövesi sahibi olarak, Balkan Savaşı’nda çeşitli uçuş görevleri ve bu arada filo komutanlığı da yaptı.

Birinci Dünya Savaşı başlayınca, Kafkas Cephesine atandı, Kafkasya’ya giderken Karadeniz’de, Amasra açıklarında Ruslar tarafından göreve gittiği gemi batırılarak esir alındı. Beş yıl Sibirya’da esarette kalarak 1920 yılında kaçmak suretiyle yurda döndü.

Kurtuluş Savaşında; Doğu Cephesinde ve Büyük Taarruzdan önce de Batı Cephesinde yararlıklar gösterdi. Savaştan sonra İzmir’deki Hava Okulu’na öğretmen olarak atandı. Kasım 1925′te 47 yaşında ve binbaşı rütbesinde iken kendi arzusu ile emekli oldu.

1933 yılında; Türkiye’nin ilk pilotu, yine Türkiye’nin ilk hava taşımacılığı teşkilatı olan Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi’nin başına müdür olarak getirildi. Bu hizmette bir yıla yakın bir zaman kaldıktan sonra, ömrünün kalan yıllarını Türk Hava Kurumu’na verdiği hizmetler ile geçirdi.

9 Nisan 1951′de İstanbul’da vefat etti.

TÜRK YILDIZLARI AKROTİM

1971-1992 yıllarında sürekli faaliyet gösteren bir akrotim teşkil edilmemiştir. 20 yıllık bir aradan sonra tekrar bir akrotim ekibi oluşturma kararı alan Türk Hava Kuvvetleri 1992 yılında projeyi hayata geçirmek için faaliyetlere başlamıştır. Hv.K.K. Hv.Org. Halis BURHAN'ın direktifleri gereğince bir akrotim kurulması için 1992 yılında çalışmalara başlanmış ve Konya 3ncü Ana Jet Üs 132nci Silah Taktikler ve Standardize Filo Komutanlığı bünyesinde kuruluş için 11 Eylül 1992 tarihinde onay alınmıştır. 

Kuruluş ve inceleme çalışmaları hızla devam ederken 132nci Filo bünyesinde dörtlü NF-5 kolundan oluşacak şekilde bir akrotimin kurulması emri de 7 Kasım 1992 tarihinde yayımlanmıştır. Bu arada akrotimin çekirdeğini de oluşturacak ilk dört pilotun da seçimi yapılmıştır. Akrobasi Uçuş Planı ve Detaylı Uçuş Planı'nın hazırlanıp Hv.K.K. Hv.Org. Halis BURHAN'ın onayına sunulması ardından ilk akrobasi eğitim uçuşları başlatılmış, ekibin yurt içinde ve yurt dışında aldığı bu eğitim Ocak 1993'te tamamlanmıştır. 

1993'te ikili eğitime başlanmış ve yapılması tasarlanan akrobasi hareketleri denenerek, beş sortilik bir uçuş sonunda istenen sonuca ulaşılmıştır. Daha sonra sağ ve sol kanat uçucularının eğitimine başlanmış ve dörtlü eğitime geçilmiştir. Bu arada, akrotimde görev alan personelin bir bölümü de konu hakkında incelemelerde bulunmak üzere İngiltere, Kanada ve İtalya'ya gönderilmiştir.

Akrotim görevinin daha fazla emniyet ve etkinlikle yerine getirilmesi amacıyla, duman sistemi ve uçakların boyanması başta olmak üzere, NF-5 uçağı üzerinde yapılacak uçuş emniyetini arttırıcı tadilatlar için, 27 Nisan 1993 tarihinde bir çalışma başlatılmıştır. 

Çalışmalar sürerken, 1993 yılı Hv.K.K.'lığı Atış Yarışmaları'nın kapanış günü olan 18 Haziran 1993 tarihinde Ankara Akıncı 4ncü Ana Jet Üs Komutanlığı'nda TÜRK YILDIZLARI akrotimi devlet büyükleri ve diğer konuklara dörtlü olarak ilk resmi gösterisini yapmıştır. Bu gösteri ardından FİLO staüsü kazanan TÜRK YILDIZLARI  dünyanın en genç süpersonik akrobasi takımı olarak kendinden söz ettirmeyi başarmıştır. 

Ağustos 1993'te Eskişehir 1nci Hava İkmal Bakım Merkez Komutanlığı'nca uçak tadilat/boya faaliyetleri başlatılmıştır. Bu süreçte beşli ve altılı kol uçuşu eğitimlerine de başlanmıştır.

 

TÜRK YILDIZLARI akrotimine tahsis edilen 9 adet NF-5 ve 1 adet NF-5 B uçağında yapılan tadilat ve değişiklikler Temmuz 1994'te bitirilerek birliğine teslim edilmiştir.

5 Ekim 1994 tarihinde Diyarbakır 8nci Ana Jet Üs Komutanlığı F-16 Aktivasyon törenleri ile Ankara'da 29 Ekim 1994'teki Cumhuriyet Bayramı törenlerinde gösteri uçuşu yaparak kamuoyuna tanıtılmıştır.

TÜRK YILDIZLARI  Eskişehir'de icra edilen Distant Thunder-95 tatbikatının 20 Nisan 1995 tarihindeki gözlemci gününde yerli ve yabancı konuklara ilk yedili gösterisini yapmıştır. 

2003-2004 Eğitim ve Öğretim yılında gösterinin etkinliğini arttırmak maksadı ile gösteri paketini 8'li kola çıkarmak maksadıyla çalışmalara başlanmıştır.

134'üncü Akrotim Filo Komutanlığı şu anda bünyesindeki 10 pilot ile gösterilerine devam etmektedirler.

MALAZGİRT AKROTİM

1971 Malazgirt Zaferi'nin dokuzyüzüncü yıl dönümü kutlamalarında uçuş gösterileri yapmak amacıyla 1971 yılında Merzifon 5nci Ana Jet Üs Komutanlığı'nda kurulmuştur. 

Sadece bu tören için oluşturulan akrotimin uçak tipi F-5A(Freedom Fighter)'dır.

COŞKUN AKROTİM

1966 yılında kurulan ve 1966'dan 1971'e kadar KARTAL çağrı adıyla anılan bu akrotim, 21 Mayıs 1971'de timde görevli Hv.Plt.Ütğm. Coşkun TURAN'ın görev uçuşunda şehit olmasından sonra COŞKUN çağrı adını almıştır. 

Bandırma 6ncı Ana Jet Üs Komutanlığı'nda kurulan akrotimin uçak tipi F-5 A Freedom Fighter'dır. COŞKUN çağrı adllı akrotim Türkiye'de ve dünyada (1971 İtalya) uçuş gösterileri yapmıştır.  

YARASALAR AKROTİM

YARASALAR çağrı adını taşıyan bu akrotim 1964 yılında Merzifon 5nci Ana Jet Üs Komutanlığı'nda kurulmuştur.

 Uçak tipi F-86 E Sabre olan ve uçaklarının siyah-beyaz renklerle özel bir motifle boyandığı bu akrotim, 2 yıl süreyle faaliyet göstermiş, 5'li, 9'lu ve 12'li akrobasi gösterileri yapmıştır.

AKREP AKROTİM

Diyarbakır 8nci Hava Üs Komutanlığı'nda 1957 yılı sonlarına doğru kurulan AKREP çağrı adlı akrotim; 1959 yılına dek faaliyetlerini sürdürmüştür. 

Kullanılan uçak tipi F-84 G olan akrotim, yurt içi ve yurt dışında (Pakistan) çeşitli gösterilere katılmıştır.

UÇAN KUĞULAR AKROTİM

Eskişehir 4ncü Hava Üs Komutanlığı'nda 1955 yılında kurulan ikinci timin çağrı adı UÇAN KUĞULAR 'dır. Kırmızı beyaz renklerle boyanmış ve burun kısımlarında kuğu motifi işlenmiş F-86 E Sabre uçaklar kullanan bu akrotim, faaliyetlerine 10 yıl süreyle devam etmiştir. 

UÇAN KUĞULAR 1964 yılında yaptığı 9'lu ve 12'li gösteriler ile Türkiye ve dünya havacılık tarihinde önemli bir yer kazanmıştır.